 Janowice Wielkie początkowo związane były z ośrodkiem górniczo-hutniczym w Miedziance, razem z którą wchodziły początkowo w skład posiadłości ziemskiej z siedzibą w Mniszkowie. Nie wiadomo dokładnie, kiedy powstała pierwsza osada, ale miało to miejsce nie później niż w XIII w. Pierwsze pewne i potwierdzone wzmianki o miejscowości pochodzą dopiero z II poł. XIV w. gdy kopalnie w Miedziance były już dawno eksploatowane.
Właściciele dóbr zmieniali się często. W okresie wojen husyckich wieś i Zamek Bolczów przeżyły ciężkie czasy. Wieś została zniszczona , a górnictwo podupadło. Ożywiło się dopiero w drugiej połowie XV w.
W XVI w. rozwinęło się hutnictwo. Nad rzeką zbudowano fryszerki i harmenię. Później w dolinie hutniczego Potoku powstała płuczkarnia ze stawem , gdzie przerabiano stare hałdy i żuzliwiska z innych kopalń i hut wypłukując stare związki miedzi.
W 1610 r. powstała w dole wsi nad Bobrem pierwsza papiernia , ale w czasie wojny trzydziestoletniej została zniszczona, podobnie jak huta i płuczkarnia. Wobec okresowego upadku górnictwa i hutnictwa w okolicy , we wsi wykształcił się spory ośrodek tkactwa chałupniczego.
W 2 poł XVIII w. Janowice przeszły jako spadek w ręce hr. zu Stolberg –Wernigerode. Był to wówczas jeden z najpotężniejszych i najbogatszych rodów arystokratycznych rodów na Śląsku, a jego członkowie pełnili najwyższe urzędy i funkcje w administracji pruskiej min. nadprezydenta Śląska. Posiadali ogromne dobra sięgające w tej okolicy aż po Kamienną Górę. W 1800 r. w Janowicach utworzono ordynację przekazywaną w określony sposób na synów w rodzinie. W rękach hr. zu Stolberg-Wernigerode majątek pozostał do 1945 roku.
Janowice Wielkie ożywiły się i rozwinęły w XIX w. Nadal działała papiernia , powstał duży tartak , eksploatujący okoliczne lasy. W pocz. XIX w. rozpoczęto poszukiwania , a potem wydobycie rud ołowiu i pirytu w kopalni „Dorothea”. Znaczne ożywienie przyniosło przeprowadzenie w 1867 roku linii kolejowej do Jeleniej Góry oraz budowanie dużego dworca. Powstały też okazałe wiadukty kolejowe nad Bobrem. Dzięki kolei Janowice stały sie modnym letniskiem i punktem wyjścia na wycieczki. W 1880 był tu hotel , gospoda i restauracje. W początku XX w. przebywało tu rocznie do tysiąca turystów. Powstało wtedy sporo domów letniskowych a wieś zaczęła nabierać charakteru letniskowego.
Podczas II wojny światowej na terenie miejscowości istniał niewielki obóz pracy filia Gross Rosen , którego więźniowie pracowali w miejscowych kamieniołomach. Po 1945 Janowice zachowały swój charakter , ale zmniejszeniu uległo znaczenie wsi jako letniska. W 1973 roku miejscowość uzyskała status siedziby władz gminnych.
Janowice Wielkie to bardzo dobry punkt wypadowy na Zamek Bolczów, Skalny Most, Piec, Dolinę Janówki, Starościńskie Skały.
 Jest to jedna ze starszych miejscowości Kotliny Jeleniogórskiej. Z 1318 roku pochodzi wzmianka o miejscowym kościele, w związku z tym wieś powstała najpóźniej na przełomie XIII/XIV wieku. Była to osada szlachecka, położona poza najważniejszymi traktami komunikacyjnymi, co chroniło ją od uszczerbków wojennych.
W XVIII wieku wykształcił się tu spory ośrodek tkactwa. Wiek XIX to okres rozkwitu rolnictwa. W tym okresie wieś zyskiwała również na znaczeniu turystycznym. Przebiegał przez nią popularny szlak z miejscowości Wojanów na grzbiet Gór Kaczawskich. Tuż przed wojną funkcjonowały tu cztery obiekty noclegowe, w tym karczma sądowa.
W 1928 roku dwóch nauczycieli z Komarna spisało wspomnienia uczniów o swojej miejscowości w pracy "Heimatheft von Kamerswaldau". Znajdują się tam cenne wzmianki historyczne traktujące m.in. o zarazie z 1634 r., o prześladowaniu ewangelików z 1654 r., o wielkim pożarze w Komarnie z 26 października 1736 r., o otwarciu szkoły w 1790 r., czy o otwarciu i poświęceniu cmentarza w 1872 roku. Można tub również znaleźć informacje o rzemieślnikach zamieszkujących wieś (wśród nich był specjalista, wyrabiający dzwonki) czy tajemniczych miejscach w pobliskim lesie n.p. Psim Kościele, gdzie podczas wojny 30-letniej po kryjomu odprawiano nabożeństwa. Książka podaje, że w 1928 Komarno zajmowało obszar 816 ha i liczyło 1000 mieszkańców.
Dzisiaj miejscowość próbuje nawiązywać do dawnych tradycji turystycznych, znajdują się w niej również dwa duże gospodarstwa rolne. Ze względu na bliskość Jeleniej Góry powstaje tu obecnie wiele nowych domów.
 Dawniej było to jedno z najmniejszych i najpiękniejszych miasteczek Sudetów (wspaniałe walory widokowe wciąż są atrakcją tego miejsca). Miejscowość powstała w XIV wieku z odłączenia domów położonych na Miedzianej Górze (Miedziance) od Mniszkowa, będącego wówczas siedzibą dóbr.
W średniowieczu był to prężnie rozwijający się ośrodek górniczy. W 1519 król czeski Ludwik Jagiellończyk nadał Miedziance prawa miasta górniczego. Prawa miejskie nie tylko umożliwiły organizowanie tu dwóch jarmarków w roku oraz cotygodniowych, sobotnich targów, ale przyczyniły się do zwiększenia wagi miasta, gdyż od tej chwili to Miedzianka stała się siedzibą dóbr mniszkowskich. W najlepszym dla niej okresie działało tu ok. 160 szybów i sztolni oraz kilka hut, ale w skutek wyczerpywania złóż pod koniec XVI wieku wydobycie i przetwórstwo bardzo ograniczono. Ponowne ożywienie robót górniczych nastąpiło wiek później, gdy właścicielem posiadłości został hrabia von Promnitz z Pszczyny. W pocz. XVIII wieku Miedzianka stała się nawet siedzibą urzędu górniczego. Oprócz górnictwa rozwijało się tkactwo, miasto słynęło także ze sprzedaży piwa. Od poł XIX wieku miejscowość zaczęła również zyskiwać na znaczeniu jako miejscowość turystyczna. Turystów przyciągały to urokliwe widoki na Góry Sokole i Góry Kaczawskie, dawne kopalnie i górnicze tradycje, oraz podawane w przewodnikach informacje, iż jest to drugie najwyżej położone miasto w Sudetach.. Po II wojnie światowej planowano utrzymać turystyczno-letniskowy charakter miejscowości. Przeszkodziły w tym jednak działania specjalistów Armii Czerwonej, którzy na podstawie zdobytych planów doszli do wniosku, iż w okolicy mogą znajdować się złoża uranu. Prowadzone w latach 1949-54 odwierty nie potwierdziły tych rewelacji, przyczyniły się natomiast, zdaniem wielu, do zagłady miasteczka. W 1972 roku rozpoczęto przesiedlanie mieszkańców na jeleniogórskie osiedle „Zabobrze”. Obecnie w Miedziance znajduje się zaledwie kilkanaście budynków zamieszkałych przez niewiele ponad 80 osób oraz okazały Kościół p.w. Chrystusa Króla.
|
 Ta urokliwie położona wieś łańcuchowa, z panoramą Gór Sokolich i Kotliny Jeleniogórskiej, rozciągającej się ze szczytowych partii miejscowości, była niegdyś największą posiadłością w okolicy. Powstała najprawdopodobniej w końcu XIII wieku jako posiadłość rycerska. W tym okresie obejmowała również tereny dzisiejszych Janowic Wielkich i Miedzianki.
Wieś początkowo związana była z tradycjami górniczymi. W późniejszym okresie jej mieszkańcy trudnili się głównie tkactwem i rolnictwem. Utrata znaczenia osady związana jest z uzyskaniem przez pobliską Miedziankę praw miejskich w 1519 roku i przeniesienia tam dóbr ziemskich. Od polowy XVI wieku losy posiadłości związane zostały z Janowicami, gdzie rezydowali kolejni właściciele. Zmieniali się oni dość często, przez chwilę panem był tu nawet Clericus Bolcze - fundator zamku Bolczów, którego ruiny są dzisiaj jedną z największych atrakcji gminy.
Dzisiaj jest to niewielka wieś, zamieszkiwana przez ok. 90 osób. Najcenniejszym zabytkiem jest znajdujący się w środkowej części wsi dwór barokowy z XVIII wieku - najlepiej zachowany przykład dworsko-wiejskiej rezydencji na terenie Kotliny Jeleniogórskiej. Zbudowany prawdopodobnie jako siedziba jednego z jeleniogórskich kupców, dzisiaj znajduje się w rękach prywatnych.
Przez Mniszków przebiega trasa na Wołek i Krzyżową Halę, można również dotrzeć stąd do Skalnego Mostu, Pieca, oraz na Bolczów.
 To jedna z najstarszych miejscowości Kotliny Jeleniogórskiej, jej początki sięgają XIII wieku (pierwsza wzmianka pochodzi z 1303 roku). Dwieście lat później stała się posiadłością możnego rodu Schaffgotschów. Była to wieś głównie rolnicza, mieszkańcy utrzymywali się również z tkactwa, zatrudniali się także w pobliskiej fabryce papieru, kopalniach
i kamieniołomach.
Duże znaczenie dla miejscowości miało wybudowanie w poł. XIX wieku linii kolejowej przebiegającej przez pobliskie Janowice Wielkie i Trzcińsko. Po I Wojnie Światowej Radomierz stał się także jednym z wielu przystanków autobusowych na linii Jelenia Góra – Wrocław.
Po II Wojnie Światowej wieś nadal rozwijała się rolniczo. W zabudowaniach folwarcznych znajdującego się we wsi dworu zorganizowano PGR , a już w 1988 r. funkcjonowało tu około 50 indywidualnych gospodarstw rolnych.
Dobre położenie komunikacyjne (przy trasie Jelenia Góra-Wrocław) oraz walory krajobrazowe, zwłaszcza przepiękne widoki na Rudawy Janowickie i Karkonosze, rozciągające się z górnych partii miejscowości są impulsem do rozwoju turystyki.
Okolice wsi kryją sporo osobliwości – zachowało się kilka przedwojennych drogowskazów turystycznych z wykutymi oryginalnymi niemieckimi nazwami. Warto również zwrócić uwagę na kamienną stelę z 1828 r. przy gruntowej drodze z Janowic do Radomierza, upamiętniającą zamordowanego w tym miejscu na tle rabunkowym syna gospodarza Gottfrieda Oeslera z Janowic
Interesującym zabytkiem jest wieża – dzwonnica - pozostałość kościoła katolickiego, zburzonego w połowie XIX wieku. Na dzwonnicy znajdują się do dzisiejszego dnia dzwony ufundowane przez członka rodu. Schaffgotsch ( właściciele tych ziem od 1506 do 1648). Na największym znajduje się napis – „Bernard Schaffgotsch 1612”. W 1748 zaczęto budowę świątyni ewangelickiej, która służy mieszkańcom wsi do dzisiaj (Kościół p.w. Matki Boskiej Różańcowej)
 Wieś powstała najprawdopodo -bniej w końcu XIV lub na początku XV wieku. Była to początkowo wieś rycerska związana z Zamkiem Bolczów. Osada przez cały okres swojego istnienia była dość uboga. Mieszkańcy zajmowali się głównie rolnictwem i tkactwem.
Ciekawostką jest fakt, że do XVIII wieku nie było tu kościoła. W poł. wieku władze cesarskie we Wrocławiu wyraziły zgodę na wzniesienie kaplicy cmentarnej, która stała się miejscem spotkań modlitewnych. Budowę kościoła rozpoczęto w 1799 roku i zakończono po siedmiu latach. Do 1952 roku świątynia była ewangelicka, dziś jest to Kościół Parafialny p.w. MB Częstochowskiej.
W XIX wieku Trzcińsko stało się ważnym ośrodkiem wydobycia torfu z pobliskich Trzcińskich Mokradeł, stanowiących dzisiaj bardzo cenny przyrodniczo obszar. Kiedy w 1867 roku zakończono budowę tunelu kolejowego pod górą Trzmielak i przeprowadzono przez wieś linię kolejową, zaczęła ona zyskiwać na znaczeniu jako ośrodek turystyczny. Przed 1939 rokiem było tu ok. 70 miejsc noclegowych ( w tym dwa hotele), karczma sądowa, dwie sale na potańcówki.
Do dzisiaj Trzcińsko stanowi doskonałą bazę wypadową w Góry Sokole (m.in. Sokolik i Krzyżną Górę) oraz bazę do uprawiania wspinaczki skałkowej. Trenowali tu m.in. Wojciech Kurtyka i Wanda Rutkiewicz.
|
Janowice Wielkie
